|
नाटक आणि रंगभूमी परिभाषा संग्रह
Author: डॉ. विलास खोले
Publisher: महाराष्ट्र राज्य साहित्य आणि संस्कृती मंडळ
|
|
Price: $19.19 $15.35 20% OFF ( ~900 Pages, R350)*
Reaches you in 4 to 5 weeks. We do not carry inventory. Availability status of Marathi books is always fluid. We promptly post refund for OutOfPrint books. (More options)
|
* Price does not include shipping charge. It is calculated for the the full order.
Note: Because of lack of uptodate information, certain books could be out of print or unavailable. In such case, the cost for those books will be refunded in full to you.
Synopsis:
हा ग्रंथ भारतीय नाटय.शास्त्र, पाश्चात्त्य नाटय.शास्त्र आणि मराठी नाटयर्‍ऊपे अशा तीन विभागांत विभागलेला असून, एकूण २४४ नोंदींचा समावेश या ग्रंथात आहे. भारतीय रंगभूमीच्या संदर्भात भरतमुनींचे नाटय.शास्त्र आणि पाश्चात्त्य रंगभूमीच्या संदर्भात अॅरिस्टॉटलचे काव्यशास्त्र (पोएटिक्स) हे मुळारंभ मानले जातात. या दोन्ही ग्रंथांत नाटकासंबंधी ज्या संकल्पना आल्या आहेत त्या डॉ. खोले यांनी या ग्रंथात विचारात घेतल्या असून, त्यांच्या व्याख्या, स्पष्टीकरण आणि विवेचन केले आहे.
भारतीय नाटय.शास्त्रामध्ये नाटय.लक्षण, नाटकाचे प्रयोजन, नाटय.प्रयोग, नाटय.गृह, अभिनय, कथानक, भाषा, नाटय.संवाद, सिद्धांत, नाटकातील पात्रे, नाटयर्‍अचना इ. मुद्दय.अंचा विचार करण्यात आला आहे आणि त्या अनुषंगाने इतर अनेक उपमुद्देही आले आहेत.
भरताच्या नाटय.शास्त्राला अनुसरून अर्वाचीन काळातल्या आधुनिक रंगभूमीची वाटचाल झाली नाही, ही वस्तुस्थिती आहे. त्याऐवजी अॅरिस्टॉटलपासून सुरू झालेल्या आणि पुढे अनेक अंगांनी सातत्याने विकसित होत राहिलेल्या पाश्चात्त्य नाटय.शास्त्राचा प्रभाव भारतीय रंगभूमीवर होत राहिला. त्यामुळे या ग्रंथात त्यासंबंधीच्या नोंदी अधिक प्रमाणात देण्यात आल्या आहेत. अॅरिस्टॉटलचा शोकांतिका आणि सुखांतिका सिद्धांत, अनुकृतीचा सिद्धांत आणि विरेचनाचा सिद्धांत जगप्रसिद्ध आहेत. डॉ. खोलेंनी यासंबंधी संविधानक (प्लॉट), व्यक्तिरेखा, भाषा, कृती, काळ आणि अवकाश या घटकांसंबंधी त्याचबरोबर १) प्रॉसेनियम (कमानी), २) एरिना (मंडलाकार), ३) खुला रंगमंच, ४) काळी पेटी (ब्लॅक बॉक्स) आणि ५) पर्यावरणीय रंगमंच- या पाच प्रकारच्या रंगमंचासंबंधी विवेचन केले आहे.
ग्रंथाचा तिसरा भाग मराठी नाटयर्‍ऊपे हा असून त्यामध्ये पोवाडा, लावणी, फटका, लोकनाटय./ तमाशा या लोकरंगभूमीशी संबंधित प्रकार आणि बुकीश नाटक, संगीत नाटक, नाटय.छटा, एकांकिका, बालरंगभूमी, दूरदर्शन मालिका या नागर रंगभूमीशी आणि रेडिओ/ दूरदर्शनशी संबंधित कलाप्रकारांचा समावेश आहे. नट, नाटककार, दिग्दर्शक, प्रेक्षक आणि नाटय.-अभ्यासक या सर्वानाच अत्यंत उपयुक्त ठरणारा आहे. मराठीतल्या कोश-वाङ्मयाच्या समृद्ध परंपरेमध्ये डॉ. विलास खोले यांनी नाटक आणि रंगभूमी परिभाषा संग्रहच्या रूपाने मौलिक भर घातली आहे.
Loksatta Review
|
 |
|
|
समीक्षा